Chơi đĩa than là thú chơi cầu kỳ, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức. Nhưng nếu được chăm sóc thường xuyên và đúng cách, hệ thống đĩa than sẽ cống hiến cho bạn những âm thanh thật quyến rũ. Chúng tôi xin giới thiệu bài viết dưới đây về lắp đặt và hiệu chỉnh đàu đĩa than của tác giả Laura Dearbon dành cho các bạn mới bước vào lĩnh vực thú vị này những âm thanh thật quyến rũ.
Khi bạn thấy “ngứa ngáy” muốn nâng cấp hệ thống âm thanh của mình, nhưng lại không muốn chi tiền thì có một giải pháp khả thi đó là bỏ đôi chút thời gian mày mò đầu đĩa than của bạn. (Nếu bạn chỉ có đầu đĩa CD thôi thì bạn không phải là đối tượng của bài viết này). Giống như mọi hệ thống cơ học phức tạp khác, đầu đĩa than cũng dần dần bị rão theo thời gian và điều đó có thể khiến bạn không muốn nghe nó nữa. Hãy hiệu chỉnh sáu tháng một lần và bạn sẽ lấy lại được niềm tin với đĩa than, và có thể với cả hệ thống âm thanh của bạn.
Hệ thống đĩa than thuần túy là cơ học nhưng lại rất tính tế. Nếu bạn cần một minh chứng về ảnh hưởng của việc hiệu chỉnh âm thanh thì hãy đọc kỹ bài báo này và làm như dưới đây. Chọn một vài bản nhạc trong một đĩa quen thuộc và bật đi bật lại vài lần. Hãy làm quen với âm thanh đó (tốt nhất là chọn giọng ca nữ). Giờ thì hãy thay đổi lực đè của kim lên đĩa (tracking force) – chỉ đơn giản là thêm hay bớt 0,1 – 0,5 gram. Bạn thấy âm thanh có sự khác biệt? – có thể hay hơn hoặc dở hơn. Đó chỉ là một thay đổi nhỏ trong hàng loạt những thay đổi khác.
Làm thật tỉ mỉ cẩn thận sẽ giúp bạn có được những âm thanh hay nhất từ những chiếc đĩa than của mình bởi một đĩa than thường có vài ngàn rãnh trên một inch rộng. Thông thường bạn có thể nghe sự dịch chuyển của kim ở mức một vài phần triệu của rãnh. (Điều này cũng giống như chẻ sợi tóc ra thành 1000 phần). mỗi dịch chuyển hay rung động của cây kim ở mức độ này đều có thể nghe được thành âm thanh trên loa của bạn – quả là một sự khuếch đại tuyệt vời.
Một số “dụng cụ” cần thiết cho quá trình cân chỉnh đầu đĩa than
Dưới đây chỉ là những “kiến thức vở lòng” về cài đặt và bảo dưỡng mâm quay đĩa than. Trình bày chi tiết cách hiệu chỉnh cho một sản phẩm ở đây là không thực tế nếu không muốn là không thể. Thay vì đó, chúng tôi muốn trình bày những bước rất cơ bản cho mỗi quy trình, cùng với một vài chỉ dẫn về cách làm trong từng trường hợp. Nó là gợi ý khởi đầu cho những khám phá của bạn hay ích nhất giới thiệu cho bạn biết những vấn đề thiết yếu trong cài đặt và hiệu chỉnh. Điều đó có thể thúc đẩy bạn đi hỏi ai đó am hiểu về loại đầu đĩa than mà bạn sở hữu. Nếu bạn thấy mình còn lóng ngóng vụng về thì đừng tiếp tục bởi vì bạn sẽ gây ra những hư hại nghiêm trọng. Thay vì đó hãy tìm một chuyên gia làm hộ bạn. (Hãy chắc chắn người mà bạn nhờ là một chuyên gia thực sự và anh ta đã treble ừng cài đặt và hiệu chỉnh loại máy như của bạn). Tuy nhiên điều đó cũng không thể thay thế được cuốn sách hướng dẫn của nhà sản xuất thứ chứa rất nhiều chỉ dẫn quan trọng dành cho bạn.
Ở nhiều bước khác nhau trong quá trình hiệu chỉnh, có thể hệ thống của bạn nghe sẽ không hay như những lúc khác. Bạn nên xem mình có làm gì sai trong khi điều chỉnh hay không. Nhiều lúc sau khi hiệu chỉnh bạn lại thấy âm thanh vẫn tệ hại như trước đó. Hãy thử lại và sửa âm thanh tệ hại đó, nhưng điều dos không chỉ đơn thuần là làm lại bước cài đặt trước. Nếu âm thanh thực sự nghe trong hơn, rõ nét hơn, có “chất âm” hay hơn… thì có thể bạn đã cải thiện được vấn đề. Mặt khác, nếu không có gì thay đổi ngoại trừ âm thanh nghe còn tệ hại hơn trước thì bạn thì bạn có thể đã mắc lỗi khi hiệu chỉnh
Các điều chỉnh và bảo dưỡng đầu đĩa than, giá đỡ và độ rung
Điều đầu tiên cần phải kiểm tra đó là bệ đỡ cảu toàn bộ hệ thống đầu đĩa, cho dù là giá hay chân đế. Dù hệ thống chống rung của bàn máy có tốt đến đâu thì cũng một vài rung động cũng sẽ lọt vào và có thể làm hỏng âm thanh từ tần số thấp cho đến dài trung âm. Việc sử dụng bệ đỡ để làm giảm các rung động xuống mức nhỏ nhất có thể sẽ giúp giảm thiểu những ảnh hưởng xấu đến âm thanh. Điều này còn quan trọng hơn đối với một đầu đĩa than mà không được thiết kế hệ thống chống rung.
Hãy chạm nhẹ đầu ngón tay vào bệ mâm đĩa khi hệ thống đang chơi, nếu bạn cảm thấy bất kỳ một rung động nào thì điều đó có thể làm hỏng âm thanh một cách nghiêm trọng. Để xem ảnh hưởng này lớn đến mức nào, hãy dùng ống nghe bác sĩ áp vào mặt bệ đỡ mâm quay hay giá đỡ của nó. Hoặc cũng có thể đặt một cốc thủy tinhcí nước lên giá đỡ và quan sát mặt nước trong cốc khi hệ thống đang chơi. Đó là một cách đơn giản và trực quan để thấy được có bao nhiêu rung động cơ học và âm học có thể tới được hệ thống đầu đĩa của bạn. Hãy nhớ rằng hệ thống hi-fi của bạn đang cố gắng tái tạo từng biến chuyển nhỏ đến vài phần triệu inch trên rãnh đĩa – nghĩa là khoảng 1/1000 độ dày của một sợi tóc. Đó quả là một nhiệm vụ không đơn giản trong môi trường có rung động.
Mâm đĩa than của Goldmund có hệ thống cách ly rung chấn rất hiệu quả
Có một vài bước bạn có thể thực hiện để giảm thiểu rung động phát sinh trong quá trình hoạt động của hệ thống cũng như những rung động trong môi trường. Trước hết, chân của máy quay đĩa phải được đặt trên một bề mặt ổn định – mặt sàn không phẳng sẽ không thể tạo ra nền tảng chắc chắn. Nếu có thể, hãy gắn cố định giá đỡ trên tường gạch hay trên sàn bê tông. Nếu sàn nhà của bạn làm bằng gỗ, có thể bạn cần gia cố ở phía dưới cho nó, ví dụ như thêm một thanh giằng ở phía dưới sàn hoặc cắt một tấm đã xẻ dày khoảng 7-10cm để lót đầu đĩa với sàn nhà. Nếu bạn không thể cải thiện mặt sàn thì hãy gắn giá đỡ lên một bức tường cứng. Bạn phải biết rằng việc di chuyển đầu đĩa của bạn tới một vị trí ổn định hơn sẽ có thể làm giảm rung động, giá đỡ rung động ít hơn và do đó ít ảnh hưởng tiếng trầm của hệ thống hơn.
Tìm hiểu kỹ hơn về rung động
Theo thời gian, ốc vít của hệ thống đầu đĩa có thể lỏng dần và xuất hiện nhiều cộng hưởng ký sinh. Bạn cần siết nhẹ nhàng các ốc vít lại cho chặt như mới. Nhưng bạn cũng phải biết rằng siết các ốc vít quá chặt có thể làm cong cá bề mặt tiếp giáp và làm vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Điều này đúng với mọi loại vít dùng để gắn bất kỳ vật gì lại với nhau. Do vậy, hãy chú ý xem xét kỹ lưỡng cỡ vít trước khi vặn nó vào. Một số loại đầu đĩa cần phải hiệu chỉnh bằng cách siết ốc vít chặt hơn; trong những trường hợp đó, hãy làm theo lời khuyên của nhà sản xuất.
Độ thăng bằng của đầu đĩa
Khi một đầu đĩa than không thăng bằng, thông thường sự vận hành của trục và ổ trục mâm quay, độ linh động của tay cơ, đặc biệt là anti-skate (bộ cản chuyển động hướng tâm của tay cơ) sẽ bị ảnh hưởng xấu. Do trục mâm quay cód ạng hình tròn đặt bên trong một ổ trục tròn nên sự không thăng bằng sẽ ảnh hưởng đến ổ trục khi nó quay; ổ trục càng tốt thì ảnh hưởng sẽ càng giảm. Những vấn đề do độ nghiêng gây ra tác động lớn nhất đối với tay cơ kiểu pivoting (tay cơ trong đại đa số các đầu đĩa), và nhỏ nhất đối với linear tracking arm (tay cơ cố định và cartridge chuyển động ngang). Do vậy hãy chắc chắn mâm quay và mặt gắn tay cơ luôn trong trạng thái thăng bằng. Đừng dùng mắt thường, hãy sử dụng một chiếc ni-vô bọt nước để đo sự cân bằng. Nếu bàn đĩa không cân bằng thì hãy điều chỉnh lại hệ thống chống rung, hệ thống chân côn (chỉnh lại đọ cao của mỗi chân cho phù hợp).
Công cụ hổ trợ “định vị” cartridge
Ổ trục của bàn quay
Điều duy nhất mà bạn có thể làm là tra dầu cho ổ trục. Hãy làm theo lời khuyên của nhà sản xuất về loại dầu cũng như tần số tra dầu. Nâng bàn đĩa lên, thấm hết lớp dầu cũ với vải khô (hoặc ống thuốc nhỏ mắt hay xy lanh), sau đó dổ dầu mới vào, hãy cẩn thận, đừng làm tràn dầu bởi trục mâm quay chiếm phần lớn không gian trong ống dầu.
(Mẹo: ổ trục thường được cải thiện đáng kể với một loại dầu có độ nhớt lớn hơn. Tuy nhiên, nếu hệ thống truyền động không được khỏe lắm, thìt hứ dầu nhớt này có thể làm giảm tốc độ của hệ thống. Hầu hết các nhà sản xuất bán loại dầu nhớt của riêng họ; tuy nhiên việc thử nghiệm các loại dầu khác nhau cũng khá thú vị)
Dây cua-roa
Một vài dây cua-roa bằng cao su cần được phủ bột tan, một số cần được đán bóng, một số cần được làm mềm bề mặt, số khác cần được làm sạch. Hãy nói ý kiến của nhà sản xuất về nhu cầu cũng như phương pháp bảo dưỡng để duy trì sức kéo cho dây cua-roa. Một số loại đầu đĩa, do mô tơ của nó, cần độ trượt khi khởi động hay khi giảm tốc độ do vậy dây cua-roa của chúng thường được phủ bột tan. Qúa trình trượt lâu dài sẽ làm mòn lớp bột tan và sau đó bắt đầu mài bóng dây cua-roa. Trong trường hợp như vậy, hãy thay bằng dây cua-roa mới của cùng một nhà sản xuất.
Tốc độ của bàn quay đôi khi được điều khiển bằng việc thay thế các pu-li trên đầu của mo-tơ. Vì thế hãy chắc chắn rằng hệ thống này được lắp đặt đúng. Dây cua-roa có thể trở nên khó lắp ở những chỗ bám vào bàn quay và ròng rọc – thế nên hãy kiên nhẫn.
Hệ thống chống rung
Đối với loại bàn máy không có hệ thống chống rung thì bạn cũng không phải điều chỉnh nhiều lắm, ngoài trừ việc xem xét toàn bộ hệ thống chân đế. Còn đối với loại có hệ thống chống rung thì bạn cần xem xét cẩn thận hơn để cải thiện khả năng chống rung của nó. Các kiểu chống rung thường khác nhau đôi chút, vì thế nên khi điều chỉnh bạn hãy theo đúng chỉ dẫn của nhà sản xuất. Như đã nói ở trên, nếu bạn không thông thạo hãy tìm một chuyên gia giúp bạn. Chỉ có những người dùng lâu năm hay những kỹ thuật viên nhiều kinh nghiệm mới biết được những đặc điểm riêng của từng loại đầu đĩa, những thứ có thể hỗ trợ rất nhiều cho âm thanh.
Khi điều chỉnh lò xo, nếu bạn chạm tới mặt dưới của bàn máy thì hãy nâng nó lên bằng 4 lon soda. Mọi thứ ở trên bàn máy khi quay đĩa – bàn quay, tấm lót, cục chặn đĩa bằng kim loại – cũng phải nằm ở trêm mâm quay khi bạn chỉnh lò xo sao cho trọng lượng và vị trí được chính xác.
Thông thường, bạn có thể vặn toàn bộ lò xo để điều chỉnh vị trí lên xuống của bộ chống rung, hoặc vặn đai ốc ở một đầu của lò xo để điểu chỉnh độ cao và độ thăng bằng. Hãy thay đổi từng bước nhỏ một và kiểm tra kết quả mỗi lần chỉnh. Bàn quay phải cách đều với bệ và mặt lắp tay cơ cũng phải song song với bệ. Việc lò xo ấn vào trọng tâm của phần bàn máy được chống rung thường làm cho phần này di chuyển lên xuống rất dễ dàng và không dịch chuyển sang hai bên hay chuyển động quay trước khi rung động giảm xuống. Hãy điều chỉnh đến khi nào bạn đạt được điều này.
Ở phần trước, chúng tôi đã giới thiệu cùng các bạn phần I bài viết về lắp đặt và hiệu chỉnh mâm quay đĩa than. Chúng ta đã làm quen với một số kinh nghiệm hiệu chỉnh cân bằng và triệt tiêu rung động. Trong số này, chúng tôi tiếp tục giới thiệu cùng các bạn một số điểm cần chú ý khi hiệu chỉnh tay cơ, cartridge và một vài kinh nghiệm cân chỉnh khác.
ĐIỀU CHỈNH PHẦN CƠ KHÍ CỦA TAY CƠ
Tay cơ là chi tiết cần bảo dưỡng và điều chỉnh thường xuyên khoảng 6-12 tháng một lần. Những điều chỉnh căn bản là siết các ốc sao cho tay cơ, nếu chúng bị lỏng ra. Để kiểm tra xem ổ trục tay cơ có bị rít không (đối với loại tay cơ có trụ xoay thông thường – còn gọi là tay cơ pivot). Cách thử đơn giản, bạn cầm cái “tai” của headshell (bộ phần đầu tay cơ, nơi gắn cartridge) nâng và di chuyển thật nhẹ nhàng tay cơ qua hai bên vị trí nghỉ. Nếu bạn có thể cảm nhận được ở bất kỳ độ rơ nào ở đầu tay cơ, thì vấn đề là khá nghiêm trọng – hãy sửa hoặc thay nó. Tuy nhiên điều này không phải hoàn toàn đúng với mọi tay cơ. Đối với một số loại đầu đĩa như vWell-Tempered, VPI và một vài hãng khác, tay cơ được “đặt” trên một trụ kim nhọn thì việc thử theo cách này không chính xác.
Nếu máy của bạn có một máng dầu chống rung, hãy chắc chắn rằng nó chứa một lượng dầu thích hợp; loại dầu này không bay hơi nhưng thường thị bắn ra ngoài. Nếu có bụi bẩn hay sợi vải li ti ở trong đó, hãy lamg sạch dầu cũ và đổ đầy dầu chống rung của cùng nhà sản xuất. Cũng vậy, trong trường hợp tay có có hệ thống đệm lót như của đầu đĩa SME chẳng hạn, hãy xem lại xem bạn có sử dụng đúng loại đệm hay không. Nếu chống rung quá nhiều sẽ làm cho âm thanh sẽ bị “nghẹt” và mất rất nhiều chi tiết; nhưng nếu cản quá ít thì âm thanh sẽ “rộng mở” và “mềm” hơn nhưng lại “mờ” và “rè”hơn.
Thông thường, kim của cartridge phải vuông góc với rãnh đĩa. Kim đọc được căn chỉnh càng giống với kim rạch rãnh (cutting stylus) thực hiện khi ghi đĩa âm thanh sẽ càng chính xác. Sự căn chỉnh cần được tối ưu hóa trong 3 mặt phẳng khác nhau. Tuy nhiên, khó có thể căn chỉnh đều tăm tắp ở cả ba mặt, do vậy phải căn chỉnh làm sao để có được một sự cân bằng tổng thể. Nhưng điều chỉnh cuối cùng phải được thực hiện thông qua một thời gian nghe lâu dài. Càng phức tạp hơn khi mỗi loại đĩa lại có kiểu khía rãnh hơi khác nhau một chút. Một lần nữa bạn cần có được một sự cân bằng tổng thể về âm thanh đối với nhiều loại đĩa khác nhau.
Ba mặt phẳng căn chỉnh được liệt kê như sau. Hãy chú ý rằng căn chỉnh này dành cho stylus (kim đọc) chứ không dành cho cartridge). Đầu tiên, nhìn từ trên xuống, chuyển động cung tròn của cartridge phải giữ cho stylus ở vị trí giống với vị trí của cutting stylus so với rãnh đĩa; đây là góc dịch bên, hay góc tiếp xúc. Nhìn từ đầu tay cơ lại stylus phải vuông góc với rãnh sao cho nó nằm ở cính giữa rãnh; đây là góc phương vị. Nhìn từ phái bên cạnh sang, stylus phải nằm chính xác trong rãnh, ở cùng một góc như cutting stylus; đây là góc dịch đứng. Ba mặt phẳng này thường thay đổi với từng loại tay cơ do vậy hãy xem sách hướng dẫn của nhà sản xuất để điều chỉnh tối ưu.
HƯỚNG DẪN CĂN CHỈNH MÂM ĐĨA THAN CHO NGƯỜI MỚI TẬP CHƠI
Bài này mình viết nhằm cung cấp kiến thức về set up, cân chỉnh mâm đĩa than tốt nhất cho mọi người mới bắt đầu làm quen với vinyl, turntable và các thứ liên quan. Bạn đi mua đồ vintage, đồ used hay đồ mới gì cũng vậy, thường thì người bán sẽ nói với bạn rằng “yên tâm, đã cân chỉnh rồi, mang về là dùng thôi” – câu này ấy, dịch ra là “về là nghe được thôi”, còn nghe hay tốt tới mức nào thì hên xui. Không phải do người bán hàng cho bạn lừa lọc hay gian dối gì đâu, mình thấy thường mấy anh bán mâm turntable rất là tử tế. Nhưng bạn biết không, lúc bạn chuyển cái mâm từ chỗ mua về nhà mình thì những thành phần cơ học sẽ bị tác động ít nhiều và làm cho các thông số được tinh chỉnh ban đầu không còn chính xác nữa, điều này sẽ có tác động tới âm thanh kha khá. Vậy nên trong bài này mình sẽ đưa ra một số thông tin mà các bạn cần trang bị cho riêng mình để có thể tự cân chỉnh. Đây là những kiến thức rất cơ bản và đóng vai trò tối quan trọng trong thú chơi vinyl. Tất cả đồ vintage hay đồ mới đều áp dụng chúng cả nên đọc và học một lần là mình có thể để chơi lâu xài. Còn nếu anh em mua mâm mới như Project Debut Carbon, Sony PS-HX500, AudioTechnica AT-LP120 thì chúng đã được gắn kim sẵn ở vị trí tối ưu nên chỉ cần mua về và chỉnh lại VTF thôi là chạy. Trong hình cover là set-up của mình, do cần mình dùng là AudioCraft AC3000MC Silver có thiết kế Unipivot hơi lạ và cái mâm treo lò xo nên set-up khù khoắm hơn, vậy mình chỉ lấy một ít hình từ set-up của mình, còn lại mình sẽ lấy ảnh mạng để mọi người dễ hình dung 
Đầu tiên, gắn cartridge lên tonearm như thế nào? Điều thiết yếu trong việc chơi đĩa vinyl là trích xuất được phần tín hiệu analog tốt nhất từ đầu stylus tạo ra khi quét trên rãnh đĩa. Vậy từng nanometer trong khâu set up cũng rất là quan trọng, nếu lỡ gắn cây kim sai, cân chỉnh không đúng sẽ dễ bị nhảy nhạc, xước đĩa, hoặc nghe chói, gắt, ít bass, mỏng mid. Đầu tiên trong phần set-up thì ta cần tool. Bao gồm :
- 2 con ốc để bắt cartridge lên headshell – con ốc này nên là loại ốc đồng, nó sẽ có 3 cỡ ngắn, trung và dài, tùy theo độ dày của headshell mà bạn chọn ốc cho vừa
- 1 kềm gắp mi mắt ( ra Kềm Nghĩa mua, rẻ rề )
- 1 bộ tua-vít
- 1 cái protractor của Ortofon, hoặc của Project
- 1 cái đèn pin LED sáng
- Kính lúp 10X hoặc 20X
- 1 cái cân tiểu ly điện tử chuyên dụng hoặc cân đi theo cartridge
- 1 cái kính trang điểm, loại thật mỏng – cái này để chỉnh azimuth
- 1 cái cân nước bong bóng hình tròn
CÁC BƯỚC SETUP CĂN CHỈNH MÂM THAN
1. Đầu tiên bạn phải làm cho mâm cân bằng
Thường các turntable đều cho phép chúng ta tăng giảm độ cao các chân hết. Trông chúng sẽ như thế này.
Bước này là bước dễ nhất, dùng 1 cân nước, đặt lên mặt quay đĩa, điều chỉnh 4 chân turntable làm sao để bong bóng lọt tâm là ô kê!
2. Lắp đặt
Trước hết, cartridge thường được hãng cho theo 1 cái nắp che stylus bằng nhựa, mọi người nhớ để yên nó, đừng tháo ra. Mình đã từng chứng kiến cảnh thương tâm cho cây cartridge Lyra Kleos 3000$ do anh chủ sơ suất mà gãy cả cantilever. Tin mình đi, bạn sẽ cảm thấy như trời sập khi nghe cái tiếng “tách” nhỏ xíu đó. “tách” means “tạch” , nhé!
Sau đó, nhìn xem trên mâm turntable của chúng ta có núm vặn anti-skating không, thường nó sẽ nằm gần phần xoay xoay của cái tonearm, một số hãng để nó dưới đáy tonearm nên phải luồng tay xuống chỉnh, trường hợp không biết núm anti-skating ở đâu thì xem manual. Thông thường, trông chúng như thế này:
Vặn mức anti-skating này về 0.
Tiếp! Bạn để cartridge vào headshell, sẽ có 2 lỗ ốc trên headshell ấy. Có tonearm sẽ gắn liền với headshell và chỉ có lỗ vít cố định chứ ko kéo lên xuống được, những cây tonearm này thì mình khuyên là nên né ra vì nó chỉ bắt được 1 loại cartridge duy nhất mà thôi, ví dụ như Rega RB300 hoặc Naim Aro. Còn những tonearm có adapter để gắn headshell hoặc headshell liền mà có lỗ hình elip, cho phép ta di chuyển cartridge được thì thoải mái hơn trong việc cartridge kim để đổi chất âm.
Bạn gắn 2 con ốc vào headshell và siết vừa phải, đừng quá chặt.
3. Đấu dây
Bước này khá đơn giản, cartridge có 4 chân được chỉ dẫn bằng màu, 4 màu là: xanh lá, xanh dương, trắng và đen, dây màu nào nối vào chân màu đó. Dùng kềm gắp mi cho dễ.
4. Cân chỉnh lực tì của kim (stylus)
Stylus bao gồm 2 phần, phần đầu kim nhọn quét trên rãnh đĩa và cantilever. Cantilever vừa là chỗ đính đầu stylus lên và kiêm luôn nhiệm vụ làm thanh chịu lực cho stylus. Khá mỏng manh nên mình mới nói là giữ nguyên miếng nhựa bảo về stylus khi lắp cartridge vào tonearm là vậy đó.
Tới bước này rồi thì bạn sẽ vặn counterweight phía đuôi tonearm về phía sau một chút xíu để cái cần nó ở vị trí lơ lửng, khi gạt cần tonearm lifter thì mũi stylus có hơi cắm đầu xuống vẫn chưa chạm vào mặt đĩa. Ta dùng 1 cái cân tiểu ly điện tử để vào ngay vị trí mũi stylus, sau đó vặn counterweight chạy lên trên sao cho cân hiển thị tầm 1g thôi. Trước mắt là vậy đã.
5. Chiều cao của tonearm
Mấu chốt của việc chỉnh chiều cao của tonearm là để armwand (tay cần) song song với mặt đĩa, từ đó tạo nên góc tracking của stylus tốt nhất (15 độ đến 20 độ tùy theo model). Thường thì khi bạn mua mâm đã kèm tonearm thì hãng đã tối ưu độ cao tonearm rồi nên bạn đừng lo lắng quá. Chỉ khi nào cũng trên cái mâm đó mà bạn muốn gắn một cái tonearm khác thì chúng ta mới bắt đầu loay hoay thôi. Riêng vấn đề này mình sẽ nói rõ ràng và chi tiết hơn trong các bài sau.
6. Cân chỉnh định tuyến cho kim
Đây là bước quan trọng và tốt nhiều thời gian, kêu hay hoặc kêu dở là ở đây. Dễ thôi nhưng cần đôi tai không run và tỉ mỉ một chút. Khi hãng thu khắc đĩa, dao đi theo dường tịnh tiến song song từ ngoài vào trong, tiết diện dao kim cương luôn vuông góc với rãnh đĩa mà nó tạo ra. Khi tái tạo lại trên đầu đọc đĩa do cần xoay quanh một điểm không tịnh tiến như khi cắt nên kim sẽ không đi trong rãnh giống như khi cắt mà sẽ bị lệch đi một góc góc này gọi là tracking error , góc này sẽ làm ảnh hưởng đến vị trí tương đối của kim với rãnh đĩa và làm ảnh hưởng lên việc tái tạo âm thanh ở kênh left & right không chuẩn xác về mặt thời gian ( âm thanh kênh left và right không phát ra đồng thời làm không gian âm thanh bị sai ). Nghiên cứu của Baerwald trong khoảng năm 1941 chỉ ra rằng có 2 điểm ở 66mm và 120.9mm tính từ tâm trục quay.
Để khắc phục tracking error tại hai điểm này thì hồi xưa ấy, người ta còn phải đo đạc làm đủ mọi thứ trên trời dưới đất nhưng giờ thì dễ hơn nhờ có mấy cái Protractor bán tầm 200k. Bạn đặt stylus ở 2 vị trí được đánh dấu trên protractor, ngó xem cantilever có song song với các đường thẳng bên cạnh hay không, nếu khó nhìn quá thì bạn rọi đèn LED và dùng kính lúp để dễ nhìn. Chỉnh lại cho chúng song song với nhau là xong. Siết ốc chặt lại và chúng ta làm tiếp bước kế tiếp. Coi cái hình dưới đây sẽ dễ hình dung hơn.
7. Azimuth
Azimuth là độ nghiêng 2 bên của đầu stylus với rãnh đĩa, nó nghiêng bên nào nhiều thì kênh bên đó sẽ nghe to hơn bên kia, thêm vào đó là đĩa vinyl sẽ bị mòn 1 bên nhanh hơn. Theo cách đơn giản nhất của Micheal Fremmer từ AnalogPlanet thì dùng 1 tấm gương trang điểm mỏng đặt lên mâm xoay và hạ kim xuống, khi nào mà mình nhìn hình ảnh phản chiếu của kim và cartridge body hoàn toàn đối xứng với nhau là được. Ngoài ra có một cách chính xác lắm là xài osciloscope nhưng không phải ai cũng dư tiền để mua 1 cái máy đó chỉ để canh azimuth, và sử dụng cái máy đó cũng không phải là điều dễ dàng
8. Chỉnh lại tracking force cho đúng
Sau khi xong hết thì ta bắt đầu dùng cân tiểu ly điện tử để cân lại kim sao cho đúng với tracking force được đề nghị từ hãng. Ví dụ cây Ortofon Quintet Black S của mình, tracking force dao động từ 1.8g tới 2.5g và được hãng khuyến cáo nên để ở 2.3g. Mình thích nghe tiếng vững và dày một chút nên chỉnh nó ở mức 2.35g. Bạn nào thích tiếng dày thì lên tầm 0.05g thôi và muốn tiếng nhanh, mỏng hơn chút thì từ mức khuyến nghị, hạ xuống 0.1g hoặc 0.2g là đẹp.
9. Chỉnh Anti-Skating
Khi đó mâm đĩa than quay trên trục nó sẽ tạo ra một gia tốc hướng tâm cuốn tonearm trượt vào trong như lốc xoáy vậy. Lực cuốn này làm cho đĩa bị trầy, mòn, cantilever của cartridge bị vẹo qua một bên. Chỉnh cái anti-skating này để kháng lại lực cuốn đó. Chỉnh như thế nào cho hợp lý thì tùy vào cần và cartridge. Quá nhiều anti-skating sẽ làm cây cần bị nghiêng ra ngoài. Bạn nên dùng một blank vinyl record, mua tầm 10$ để chỉnh, xoay tới khi nào thấy nó không bị trôi vào là được. Còn nếu dùng những cây tonearm unipivot thì nên làm theo cách của Micheal Fremmer, để anti-skating = ¼ tracking force. Thôi coi tiếp cái Clip này cho dễ hình dung.
Nguồn: Tinhte.vn
Leave a Reply